Particuliere houtstook is een belangrijke bron van luchtvervuiling. In 2020 was particuliere houtstook verantwoordelijk voor 23% van de totale uitstoot aan het schadelijke fijnstof PM2.5 en maar liefst voor 70% verantwoordelijk voor de uitstoot aan kankerverwekkende PAK’s (Poly Aromatische Koolwaterstoffen). Daarnaast bevat houtrook nog vele andere stoffen die schadelijk zijn voor onze gezondheid en het milieu en is houtrook een belangrijke bron van geurhinder. De kachelbranche gebruikt veelvuldig de stooktips om hiermee de vervuilende aard van houtgestookte toestellen te verdoezelen. Onder stooktips wordt o.a. verstaan het gebruik van goed gedroogd hout, de kachel ontsteken volgens de Zwitserse methode en zorgen voor een goede luchttoevoer. Vaak wordt er ook aangeprezen om een moderne houtkachel aan te schaffen waarmee je “bewust en verantwoord” kan stoken.
Er zijn diverse wetenschappelijke onderzoeken die aantonen dat stooktips de uitstoot van schadelijke stoffen kunnen verminderen, maar daarentegen zijn er ook diverse onderzoeken die aantonen dat stooktips juist niet de gewenste effecten opleveren. Deze onderzoeken zijn vaak uitgevoerd in een laboratoriumomgeving en dus niet representatief voor de situatie bij de stoker thuis. Het Vlaamse Agentschap voor Zorg & Gezondheid heeft in maart dit jaar een lijvig wetenschappelijk rapport gepubliceerd waarin een interventiestudie wordt beschreven naar de doelmatigheid van stooktips. In de gepubliceerde interventiestudie werd ‘real life’ bestudeerd of het mogelijk is om een verbetering van de luchtkwaliteit binnen en rond de woning en de gezondheid van de stoker te realiseren door gebruik te maken van stooktips. Een groot voordeel van deze studie was het onderzoek juist uit te voeren bij meerdere stokers thuis en hiermee een representatieve testomgeving te bewerkstelligen. Het onderzoek heeft zich gericht op fijnstof PM2.5 en PM10, roet, PAK’s, koolmonoxide en kooldioxide.
Belangrijke bevindingen van deze studie zijn als volgt:
- Stooktips bieden geen verbetering in de luchtkwaliteitsparameters of blootstellings- en effectmerkers (gezondheidsparameters)
- Er zijn hogere roet- en fijnstofconcentraties gemeten tijdens de stookperioden van de interventiestudie dan tijdens de “niet stoken” periode
- De Zwitserse methode kan bij bepaalde typen houtkachels niet toegepast worden i.v.m de route van de luchttoevoer in de kachel
Op basis van de resultaten van dit uitgebreide onderzoek blijkt dus dat stooktips géén invloed hebben op de uitstoot van schadelijke stoffen buiten de woning. Met andere woorden: stooktips bieden een schijnveiligheid.
Bovendien kan de stoker denken: “Ik doe het goed, dus ik ga meer stoken.” Dit is het zogenaamde “reboundeffect”. Netto zou er dus juist meer luchtvervuiling kunnen ontstaan.
Bronnen:
- Interventiestudie: https://www.zorg-en-gezondheid.be/interventiestudie-van-een-traditioneel-naar-een-bewust-beter-gebruik-van-houtkachels-impact-op
