Hout stoken is ongezond, daar is iedereen het inmiddels over eens. Maar mensen met klachten over houtrook vinden weinig gehoor bij hun gemeente. Gemeenten geven aan houtstook niet te kunnen verbieden en beperken zich tot het geven van stooktips om “goed” te stoken. Stichting HoutrookVrij schreef de gemeenten daarom een brief.
Fijnstof blijkt schadelijker dan gedacht, WHO verlaagde fijnstofnorm
Fijnstof – met houtstook als grootste bron – zorgt voor astmaklachten, maar fijnstof doet ongemerkt veel meer. Het bewijs stapelt zich op, dat ook bij lage concentraties veel ziekten toenemen: oorontstekingen, luchtweginfecties, COPD (longfalen), longkanker, hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, hartfalen, hart- en herseninfarcten, te klein en te vroeg geboren kinderen, leerstoornissen, ADHD, autisme, depressies, schizofrenie, dementie, Parkinson, adipositas en diabetes 2, reuma, maag-, nier-, blaas-, lever-, borst- en hersentumoren en (long)Covid. Bij de oude fijnstofnorm (PM2,5) van de WHO, wordt in Europa nog 11% oversterfte gezien. Daarom heeft de WHO deze fijnstofnorm sterk verlaagd.
Houtstookverbod onvermijdelijk volgens gezondheidsinstanties
Gezondheidsinstanties roepen daarom op tot een houtstookverbod, zoals de internationale epidemiologen (ISEE) en de Europese longartsen (ERS) maar ook het Duitse en Zwitserse Umwelt Bundes Amt. Zes jaar Australisch overheidsbeleid – met stooktips en moderne kachels – liet geen afname van het fijnstof zien. Mensen dachten schoon te stoken en stookten juist meer. Ook daar is het advies om houtstook te gaan uitfaseren. Het RIVM geeft eveneens aan dat voor de nieuwe WHO-norm een totaal houtstookverbod noodzakelijk is.
Stooktips, moderne EcoDesign kachels en kachelfilters blijken geen oplossing
Fijnstof uit houtrook blijkt rijk aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK). PAK brengen schade toe aan (afweer)cellen en zijn kankerverwekkend, ook bij ongeboren kinderen. Daarom behoren PAK tot de zeer zorgwekkende stoffen. Houtstook is maar liefst verantwoordelijk voor 75% van alle PAK; de industrie – inclusief Tata Steel – voor 2,6%.
Ook moderne EcoDesign kachels stoten veel fijnstof uit, wel 450-550x meer dan een gasgestookte CV. De fijnstof deeltjes in moderne kachels verdwijnen niet, ze worden kleiner, ook wel ultrafijnstof genoemd. Dat is niet beter, maar schadelijker. Ultrafijnstof komt namelijk 5x meer in je longblaasjes en i.t.t. gewoon fijnstof ook in je bloed en daardoor in alle andere organen (TNO). Dit ultrafijnstof neemt de aanklevende PAK daarin mee.
Ook kachelfilters maken hun beloftes niet waar volgens Royal Haskoning en Bureau Blauw. De filters vervuilen snel en verliezen dan hun werking. Bovendien laten ze ultrafijnstof en vluchtige stoffen – die pas buiten de schoorsteen condenseren tot (ultra)fijnstof – ongemoeid. Daarin zijn juist veel PAK aanwezig.
Ons advies aan gemeenten
- Informeer de bevolking dat hout stoken – net als roken – niet zo gezellig blijkt. Vanwege de hoge kosten voor de gezondheidszorg is houtstook ook zeker niet goedkoop. Goed gestookte moderne EcoDesign kachels zijn evengoed schadelijk. Met de huidige kennis van houtstook is het niet meer verantwoord om de buurt – maar ook jezelf en kinderen – daaraan bloot te stellen. Het maakt meer kapot, dan ieder lief is. Het enige juiste advies is: Stook niet op hout!
- Doe bij klachten een moreel appel op de stoker. Adviseer (eventueel subsidieer) en help hen met goede isolatie en een schone verwarmingsbron. Een elektrische BBQ en tuin lampionnen kunnen ook gezellig zijn. Gemeenten kunnen sinds 2024 in hun omgevingsplan zelf een houtstookverbod opnemen. Dat is eenvoudig te controleren met drones met een warmtesensor en een fijnstofmeter. Brandweer en politie hebben al ervaring met (snuffel)drones boven bebouwing en in het donker.
- Vraag aan de landelijke overheid om een goede informatiecampagne en om meer ondersteuning en regie. Streef naar een houtstookverbod dat ingaat per 2026.
Om de brief aan de gemeenten te lezen klik hier.
