Recentelijk publiceerde een organisatie voor milieu en gezondheid uit de Amerikaanse staat Connecticut (ENVIRONMENT & HUMAN HEALTH, INC. afgekort EHHI) een rapport over de gezondheidsrisico’s van externe houtgestookte verwarmingsketels. Deze studie is interessant, omdat onderzocht wordt wat de impact van houtrook is op nabijgelegen woningen, en vooral op de gezondheid van de bewoners. Gedurende 72 uur werd in de huizen nabij de vervuilingsbron het fijnstofniveau van PM2.5 and PM0.5 gemeten.
Het onderzoek is gericht op het type houtverbrander dat zich in een
Foto Pixabay
aparte schuur naast het huis bevindt. Deze bestaat uit een verbrandingskamer met daaromheen een mantel gevuld met water. Het water wordt verwarmd en door buizen naar het huis geleid voor verwarming. Het probleem met deze installaties is dat ze onvolledige verbranding hebben door een te lage verbrandingstemperatuur, en dientengevolge het milieu sterk vervuilen. `
Natuurlijk komt dit type verwarmingsketels nauwelijks of niet in Nederland voor. Maar het effect van een onvolledige verbranding is wel degelijk toe te passen op veel situaties in Nederland. Dit probleem komt hier erg vaak voor door het gebruik van onder andere te nat hout en omdat veel burgers gesmoord stoken.
Het onderzoek van de EHHI concentreert zich op de kwaliteit van de binnenlucht in een aantal huizen in de nabijheid van houtgestookte verwarmingsketels. Ter vergelijking meet EHHI ook de luchtkwaliteit in een aantal huizen die níet door houtrook worden gehinderd. Deze huizen dienen als controlegroep.
Centraal staat de vraag naar de veiligheid van mensen die een huis bewonen waarbinnen de houtrookgassen gedurende de blootstelling aan houtrook gestaag toenemen. Daarom was het noodzakelijk gedurende enkele dagen van uur tot uur de concentraties te meten.
De EHHI nam als vuistregel dat het gemiddelde huis er een uur over doet om de gehele binnenlucht te verversen. Na dat uur is de concentratie van houtrookgassen binnen ongeveer de helft van de concentratie buiten. Na verloop van zes tot negen uren zijn de concentraties binnen en buiten gelijk.
Als een huis eenmaal vervuild is met houtrook, kost het verscheidene uren om de vieze lucht weer helemaal kwijt te raken. Is de buitenlucht zuiver, dan duurt het een uur om de vervuiling tot de helft terug te brengen. Maar na drie tot vier uur is 10 procent van de vervuilde lucht nog steeds aanwezig. Bij windstil weer nemen de effecten van houtrook dramatisch toe, en kan de concentratie van schadelijke gassen en fijnstof verdubbelen tot een gevaarlijk niveau.
Het EHHI-rapport heeft aangetoond dat regelgeving met betrekking tot de afstand van de vervuilende bron (bijvoorbeeld 30 tot 60 meter, zoals in sommige Amerikaanse staten wordt aanbevolen) de gezondheid van de mensen in de getroffen huizen niet kan waarborgen. Gedurende het onderzoek was het niveau van de gevaarlijkste bestanddelen van houtrook, de fijnstofdeeltjes PM2.5 and PM0.5, voortdurend verhoogd.Het EHHI-onderzoek bestond uit fijnstofmetingen in vier huizen (A t/m D) op verschillende afstanden van de houtverbrandingsbron. De uitkomsten werden vergeleken met de ‘schone’ huizen uit de controlegroep, en met de luchtkwaliteitsnorm van de EPA (max. 35 microgram per m3).
- In huis A – op ongeveer 250 meter van de houtbron – was de piekbelasting van PM2.5 zes maal dat van de controlegroep en vier maal de EPA-norm.
- In huis B – op ongeveer 30 meter van de houtbron – was de piekbelasting van PM2.5 veertien maal dat van de controlegroep en negen maal de EPA-norm.
- In huis C – op ongeveer 75 meter van de houtbron – was de piekbelasting van PM2.5 twaalf maal dat van de controlegroep en acht maal de EPA-norm.
- In huis D – op ongeveer 35 meter van de houtbron – was de piekbelasting van PM2.5 acht maal dat van de controlegroep en zes maal de EPA-norm.
Ook de niveaus van fijnstof PM0.5 waren te hoog gedurende de metingen.
Een afstand van 30 tot 60 meter is dus veel te weinig om houtrook buiten te houden; zelfs de inwoners van huizen die 250 meter van de vervuilingsbron staan lopen grote gezondheidsrisico’s.