Een nieuwe studie van het Europese Milieubureau (EEB) in samenwerking met Green Transition Denmark toont aan dat houtstook in de huiselijke sfeer een belangrijke bron van giftige luchtvervuiling is.
* Dit is een samenvatting van een artikel dat op de website van het Europese milieubureau (EEB) www.eep.org staat. Het is geschreven door Roberta Arbinolo, communication officer bij het EEB.
Waar vuur is, is rook
De studie vergelijkt verschillende brandstoffen die gebruikt worden voor het verwarmen van huizen. Onderzocht is wat het effect van het verbranden van deze stoffen is op luchtvervuiling, gezondheid en klimaat.
Een belangrijke conclusie is dat de verwarming van huizen met hout en kolen zorgt voor ongeveer de helft van alle fijnstof (PM2.5) binnen de EU. Daarnaast zijn deze brandstoffen ook een belangrijke bron van het nog kleinere ultrafijnstof (PM0.1).
PM2.5 is een van de gevaarlijkste vormen van luchtvervuiling. Deze vaste deeltjes hebben een diameter van minder dan 2,5 micrometer. De deeltjes kunnen diep in menselijke luchtwegen doordringen en zelfs in de bloedbaan terechtkomen, waardoor long- en hartaandoeningen en kanker kunnen worden veroorzaakt. Ook heeft fijnstof negatieve invloed op het centrale zenuwstelsel en de voortplantingsorganen.
Een andere conclusie: naast (ultra-)fijnstof produceert het stoken op hout relatief veel dioxines. Ook deze stoffen zijn zeer ongezond, ze zijn slecht afbreekbaar en hopen zich daardoor op in de voedselketen. Dioxines kunnen ontwikkelingsproblemen veroorzaken, het immuunsysteem beschadigen en de hormoonhuishouding verstoren.
Ondergereguleerd
Ondanks de ernstige gevolgen van privé houtstook voor het milieu en de gezondheid is er weinig regelgeving. Zeker als je het vergelijkt met andere luchtvervuilende activiteiten, zoals het verkeer.
Natuurlijk zijn er de normen voor het EU-Ecodesign label, maar deze zijn bij lange na niet voldoende om de uitstoot van deeltjes van nieuwe kachels op een acceptabel niveau te krijgen. In 2022 mag een nieuwe Ecodesign kachel 60 keer zoveel fijnstof uitstoten als een oude vrachtwagen uit 2006 en 750 keer zoveel als een nieuwere vrachtwagen uit 2014.
In een testrun binnen het onderzoek is de hoeveel ultrafijnstof gemeten in rook afkomstig uit een houtkachel. Deze kachel was voorzien van het Nordic Swan-ecolabel en werd onder optimale omstandigheden gestookt. De rook uit deze kachel bleek minstens 2.000 keer meer ultrafijnstof-deeltjes te bevatten dan de uitlaatgassen van een vrachtwagen met roetfilter.
EEB en Green Transition Denmark waarschuwen dat het relatieve aandeel van vervuilende en klimaatvernietigende uitstoot door huishoudelijke verwarming zal toenemen. Dit wordt verwacht omdat de sector niet zo strikt is gereguleerd als andere luchtvervuilende activiteiten.
Kare Press-Kristensen, senior adviseur voor luchtkwaliteit en klimaat bij Green Transition Denmark, vertelt:
“Het is de hoogste tijd dat onze regeringen en de EU de vervuiling van huishoudelijke verwarming serieus nemen. We hebben strengere emissielimieten nodig voor houtkachels en -ketels, en een Europese campagne om betere isolatie en echt schone warmte van warmtepompen te promoten.”
Nieuwe richtlijnen in de lucht
Het onderzoek werpt licht op de luchtvervuiling en gezondheidskosten van huishoudelijke verwarming met hout. Hiermee wordt het belang van de nieuwe WHO richtlijnen voor luchtkwaliteit onderstreept. De WHO-normen zijn op 22 september aangescherpt.
Een recente analyse door het Centrum voor Onderzoek naar Energie en Schone Lucht (CREA) laat zien dat de huidige niveaus van luchtverontreinigende stoffen in veel landen ver boven de oude WHO-richtlijnen van 2005 liggen.
Maar zelfs als alle landen aan de richtlijnen van 2005 zouden voldoen, zou luchtvervuiling nog steeds verantwoordelijk zijn voor ongeveer 5,5 miljoen doden per jaar, meldt CREA.